Dezynfekcja pomieszczeń przez zamgławianie
Na rynku produktów biobójczych możemy zaobserwować wzrost zainteresowania preparatami służącymi do dezynfekcji pomieszczeń przez zamgławianie.
Coraz większa popularności tej metody dezynfekcji związana jest bezpośrednio z wydaniem przez Europejski Komitet Normalizacyjny normy o oznaczeniu: 17272:2020-10.
Do spopularyzowania „zamgławiania” przyczyniła się także panująca epidemia SARS-CoV-2. Zwiększa się też świadomość społeczeństwa na temat konieczności utrzymywania czystości oraz sterylności pomieszczeń. Jest to szczególnie istotne z punktu widzenia placówek opieki zdrowotnej, obiektów, w których prowadzone jest nauczanie, kompleksów zakwaterowania zbiorowego, a także szeroko pojętego obszaru weterynaryjnego (w tym budynków inwentarskich i procedur związanych z transportem zwierząt).
Wyspecjalizowane laboratoria oferują owe testy, służąc przy tym pomocą w doborze zakresu badawczego.
Na czym polega dezynfekcja pomieszczeń przez zamgławianie?
Dezynfekcja pomieszczeń w procesie automatycznym zwana również zamgławianiem polega na rozpyleniu środka dezynfekującego w formie pary, aerozolu lub gazu. Rozproszenie preparatu odbywa się najczęściej za pośrednictwem specjalnie przystosowanego urządzenia, którego zadaniem jest podawanie odpowiedniej dawki dezynfektanta w jednostce czasu. Nie jest to jednak regułą. Producenci chemicznych środków dezynfekcyjnych próbują wyeliminować udział dodatkowego sprzętu. Pracują nad produktami lub urządzeniami jednorazowego użytku rozpylającymi aerozol pod ciśnieniem bezpośrednio z pojemnika zawierającego preparat. Dezynfekcja poprzez zamgławianie jest procesem o wiele skuteczniejszym, niż standardowe metody opierające się, np. na spryskiwaniu powierzchni. Aerozol wytwarzany tym sposobem jest w stanie dotrzeć do wszystkich miejsc w pomieszczeniu, a także znacznie minimalizuje ryzyko uszkodzenia powierzchni lub sprzętu (np. medycznego), dla których zbyt obfite spryskanie dezynfektantem mogłoby okazać się szkodliwe. Zmniejsza się również udział człowieka ze względu na automatyzację procesu.
Procedura badawcza
Test wstępny (preliminary test)
Test dystrybucji, znany również jako „preliminary test” pozwala ocenić wydajność urządzenia w pomieszczeniu testowym. W zależności od celu zastosowania norma dopuszcza przeprowadzenie testu w pomieszczeniach do 4 m³ (małe pomieszczenia). Badanie właściwe przeprowadza się w pomieszczeniach mieszczących się w kubaturze od 30 do 150 m³ (pomieszczenia duże). Testu dystrybucji należy dokonać w identycznych warunkach, jak te stosowane podczas testu skuteczności. Niezależnie od zakresu badawczego wybranego przez Zleceniodawcę, szczepem testowym powinien być Staphylococcus aureus. Redukcja patogenu o minimum 5 logarytmów pozwala uznać metodykę za zwalidowaną.
Po osiągnieciu wymaganego stopnia redukcji, należy przejść do drugiego etapu, czyli badania właściwego.
Badanie właściwe (efficacy test)
Test skuteczności (efficacy test) w dużym uproszczeniu polega na rozmieszczeniu płytek testowych pokrytych zawiesiną zawierającą organizm wzorcowy w odpowiednich odległościach od emitora. Rozmieszczenie szczepów testowych musi odpowiadać wymaganiom ściśle określonym w metodyce EN 17272. Odpowiednie ulokowanie szczepów testowych umożliwia ocenę skuteczności zamgławiania wobec badanej komory. Następnym krokiem jest rozpylenie preparatu dezynfekcyjnego, zgodnie z instrukcją producenta urządzenia dostarczonego do badań. Zadaniem „zamgławiacza” jest wypełnienie gazem całej kubatury pomieszczenia. Wpływ na skuteczność urządzenia ma oczywiście także preparat dezynfekcyjny, który zostaje zastosowany w procesie. Bardzo istotnym elementem jest synergia pomiędzy urządzeniem, a preparatem biobójczym. Umożliwia ona nie tylko efektywność dezynfekcji, przyśpieszenie procesu, jak i również oszczędność stosowanej chemii. Proces dezynfekcji trwa zazwyczaj od kilkunastu minut do kilku godzin. Po zakończeniu procesu dezynfekcji, laboranci przeprowadzają badania i obliczają stopień redukcji danego czynnika chorobotwórczego w odniesieniu do wymagań normy. Na koniec przygotowywany jest obszerny raport z badań.
Preparaty biobójcze stosowane w metodzie zamgławiania
Chemiczne środki dezynfekcyjne stosowane do zamgławiania są zwykle opracowane tak, aby ich szkodliwość dla użytkownika, jak i dezynfekowanych powierzchni była możliwie jak najmniejsza. Istotnym elementem jest również „łatwość” wietrzenia pomieszczeń po zakończonym procesie. Najczęściej stosowanymi substancjami czynnymi są nadtlenek wodoru, związki z grupy czwartorzędowych soli amonowych (np. chlorki benzalkoniowe). Popularne są także związki oparte podchlorynie sodu lub kwasie podchlorawym. Ten ostatni zyskuje coraz większą popularność wśród producentów produktów biobójczych, a także ich odbiorców. Alkohol jako substancja czynna w dezynfekcji tą metodą występuje zdecydowanie rzadziej.
Dobór zakresu badawczego
Norma PN-EN 17272 umożliwia ocenę skuteczności biobójczej w zakresie bakterii, grzybów, wirusów, prątków, sporów, a także bakteriofagów. Wybór zakresu badawczego zależy od wymagań Klienta, a także obszaru zastosowania, po którym zamierzamy się poruszać. W celu zachowania wymagań metodyki należy przeprowadzić testy potwierdzające przynajmniej działanie bakteriobójcze oraz drożdżakobójcze. Dezynfekcja poprzez zamgławianie znajduję zastosowanie w obszarze medycznym, weterynaryjnym, domowym, a także przemysłowo-instytucjonalnym (grupy 2, 3 i 4 kategorii 1). Metodę opracowano na podstawie francuskiej normy o oznaczeniu AFNOR NF T72 281, która w roku 2020 została zastąpiona przez młodszy odpowiednik.
Szczepy wzorcowe
Grupa II Obszar medyczny
W grupie II kategorii I klasyfikacji załącznika V do rozporządzenia w sprawie produktów biobójczych wyszczególniamy preparaty znajdujące zastosowanie w obszarze medycznym, jak i za wyjątkiem obszaru medycznego.
W przypadku potwierdzania skuteczności bakteriobójczej w jednej i drugiej sytuacji podstawowymi szczepami testowymi są P.aeruginosa, S.aureus, E.coli K12 oraz E.hirae. Dodatkowo Producent może zdecydować się na badania, m.in. w zakresie szczepów bakterii Salmonella, Legionella lub w kontekście dezynfekcji w temp. >40stC na: E.faecium.
Skuteczność grzybobójczą w PT2 potwierdza się na szczepach C.albicans oraz A.brasiliensis, sporobójczą na B.subtilis, prątkobójczą na M.terrae i M.avium, a wirusobójczą w zakresie zgodnym z deklaracjami, które produkt powinien spełnić. Wirusami modelowymi mogą być: Feline calicivirus, Poliovirus type 1, Murine norovirus, Adenovirus type 5, Rotavirus, Vaccinia Virus, Human coronavirus 229E, wirusy grypy i inne. Stosowanie dezynfekcji w temperaturze >40stC wymaga natomiast badań potwierdzających skuteczność wobec szczepu: Murine Parvovirus.
Grupa III Obszar weterynaryjny
W tej grupie skuteczność bakteriobójczą badamy z udziałem szczepów: P.aeruginosa, S.aureus, E.coli K12 oraz E.hirae. Ewentualne szczepy opcjonalne konsultujemyą bezpośrednio z podmiotem zlecającym badanie w zależności od potrzeb.
Szczepami grzybów są: C.albicans oraz A.brasiliensis, sporów: B.subtilis oraz dodatkowo B.cereus, prątków: M.terrae, a wirusem referencyjnym jest: Bovine Enterovirus (BEV).
Grupa IV Obszar produkcji żywności i pasz
Ostatnią grupą produktową, w której zastosowanie znajdują urządzenia zamgławiające jest grupa IV, czyli dziedzina żywności i pasz. W PT4 skuteczność bakteriobójczą, grzybobójczą, sporobójczą oraz wirusobójczą potwierdzamy na tych samych patogenach, co w grupie II. Wyjątkiem jest skuteczność prątkobójcza, której potwierdzenie nie jest wymagane. W przypadku grupy IV można oznaczyć dodatkowo aktywność fagobójczą. Wybrane szczepy Fagów są wykorzystywane do niszczenia bakterii chorobotwórczych. Bakteriami stosowanymi do oceny aktywności fagobójczej są najczęściej Lactobacillus lactis P001 oraz Lactobacillus lactis P008.
Wymagania redukcji mikroorganizmów w badaniu skuteczności
Skuteczność bakteriobójczą potwierdzamy, gdy osiągniemy stopień redukcji ≥5 log i dotyczy to zarówno preliminary test’u, jak i badania właściwego. Potwierdzenie aktywności grzybobójczej, prątkobójczej, wirusobójczej oraz fagobójczej uzyskujemy otrzymując logarytm ≥4. Wyjątkiem są wymagania dla sporów, gdzie w PT2 obszaru medycznego koniecznym jest osiągniecie redukcji na poziomie powyżej 4 logarytmów. Natomiast w obszarze przemysłowym, domowym i instytucjonalnym (PT2 za wyjątkiem obszaru medycznego), a także weterynaryjnym (PT3) i spożywczym (PT4) to wymaganie wynosi ≥3 log.
Zapraszamy do kontaktu z Biurem Obsługi Klienta pod numerem 22 379 25 20 lub biuro@ekolabos.pl